De overheid heeft lange tijd weinig empathie getoond voor fysiek en/of psychisch beschadigde militairen. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Theo van den Doel. Vanuit het ministerie van Defensie werd elke casus door een juridische bril bekeken. Inmiddels is de veteranenzorg enorm verbeterd, maar komt het beleid niet altijd overeen met de uitvoering in de praktijk. Promotie op 26 januari.

‘De overheid heeft een zorgplicht voor haar militairen. Die zorgplicht is gebaseerd op de grote risico’s die militairen lopen bij de uitoefening van hun beroep. Die zorgplicht wordt door de overheid weliswaar erkend, maar desondanks is zij in de nakoming ervan regelmatig tekortgeschoten’, zegt Van den Doel. Het gaat hierbij niet alleen om de Indië-veteranen, maar ook de Libanon-veteranen en de nazorg voor Dutchbat III (Srebrenica).

Het onderzoek beslaat de periode 1945-2015. Van den Doel onderzocht in hoeverre de overheid haar zorgplicht nakwam bij een zestal missies: Nederlands-Indië, Korea, Libanon, Srebrenica, Irak en Uruzgan. ‘De veteraan voerde een gevecht tegen de bureaucratie waardoor het soms wel twintig tot dertig jaar kon duren voordat hij in het gelijk werd gesteld’, zegt Van den Doel. Een protocol voor het vaststellen van psychisch opgelopen schade werd pas in 2008 vastgesteld.

Volgens Van den Doel is er sprake van een kort politiek geheugen. ‘Er werd geen lering getrokken uit eerdere missies. Na het drama in Srebrenica verviel de overheid in dezelfde fout als na de missie in Nederlands-Indië. Door het politieke en militaire debacle was er geen ruimte voor erkenning van de inzet van de militair. Miskenning van de inzet van de veteraan door overheid en samenleving blokkeert het herstelproces bij psychisch beschadigde veteraan.’

Militaire missies worden door de regering vaak rooskleuriger voorgesteld dan dat zij in werkelijkheid zijn. Hierdoor ontstaat volgens Van den Doel in de samenleving een verkeerd beeld van de militaire inzet. ‘Na terugkomst is er een mismatch tussen de ervaringen van de veteraan en zijn of haar omgeving.’