In de komende maanden zal de Tweede Kamer het voorstel van de nieuwe Pensioenwet behandelen. In ons blad hebt u daarover al veel kunnen lezen. Daarbij zal het vooral over voor onze leden zeer belangrijke kwesties gaan als indexatie in de overgangsperiode en het zogenaamde invaren (‘verdeling van het bestaande vermogen over actieve en niet actieve deelnemers’). Waar tot op heden weinig aandacht aan is geschonken is de rol van de spelers in de huidige en nieuwe Pensioenwet, lees werknemers- en werkgeversorganisaties.

Werkgevers en werknemers zitten met elkaar om de tafel als er wordt gesproken over arbeidsvoorwaarden. Een heikel punt is altijd de te betalen pensioenpremie. Een hogere pensioenpremie betekent namelijk meestal dat er minder ruimte is voor meer nettoloon. Ervan uitgaande dat de loonruimte een gegeven is zitten beide partijen in een spagaat: een hogere pensioenpremie betekent voor de werknemers een lager netto inkomen en voor de werkgevers een hogere afdracht aan pensioenpremie (de werkgevers betalen 70% en de werknemers 30%). We weten hoe de afgelopen jaren de hazen gelopen hebben. Om meer netto loon te kunnen afdwingen voor hun leden hebben de vakbonden er de afgelopen jaren voor gekozen om afspraken te maken voor een lagere pensioenpremie die eigenlijk nodig is om toekomstige pensioenaanspraken te financieren. Dat extra benodigde geld moest maar uit de opbrengst van de beleggingen komen.

Degenen die om de tafel hebben gezeten bij het maken van de afspraken over de pensioenpremies, zien we ook weer terug in de besturen van de pensioenfondsen. In het Algemeen Bestuur van het ABP zien we – ook in het nieuwe besturingsmodel – naast de drie uitvoerende bestuurders. vier vertegenwoordigers van de werknemers, vier vertegenwoordigers van de werkgevers en drie vertegenwoordigers van gepensioneerden.

Dezelfde werknemers- en werkgeversvertegenwoordigingen zien we terug in het verantwoordingsorgaan van de pensioenfondsen. In het Verantwoordingsorgaan van het ABP zitten van de 48 leden er 19 namens de werknemers,16 namens de werkgevers en 13 namens de gepensioneerden.

In huis-, tuin- en keukentaal gesproken: hier keurt de slager zijn eigen vlees. Werknemers en werkgevers maken afspraken over de pensioenpremies, ze voeren deze in meerderheid uit in de besturen van de pensioenfondsen en ze houden er toezicht op via het Verantwoordingsorgaan.

Nu is vorig jaar de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen van kracht geworden. Wij hebben als vereniging daar ook mee te maken, maar daarover later. Een van de onderwerpen die in deze wet uitdrukkelijk aan de orde komt is belangenverstrengeling. Als een bestuurder een persoonlijk belang heeft dat tegenstrijdig is aan het belang van de rechtspersoon, dan mag die bestuurder niet deelnemen aan de besluitvorming over dat onderwerp. Nu is deze wet geschreven voor privé-personen die deel uitmaken van besturen of raden van toezicht, maar de consequentie van dit belangenconflict zou eigenlijk ook moeten doorwerken richting organisaties als vakbonden en werkgeversorganisaties.

Naar mijn mening is er sprake van belangenverstrengeling als werknemers en werkgevers zowel betrokken zijn bij cao-onderhandelingen en het maken van afspraken over pensioenpremies alsook participatie in besturen van pensioenfondsen en uitvoering van pensioenafspraken plus toezicht op het beleid van deze pensioenfondsen. Dit is in flagrante strijd met de geest en de bedoeling van de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen.

We vertrouwen er op dat ook dit onderwerp aan de orde komt bij de beraadslagingen in de Tweede Kamer over de nieuwe Pensioenwet. Anders heeft de Kamer (en dus wij) een kans laten liggen.

Marcel Celie